🚻 Zmiany demograficzne stają się jednym z najważniejszych wyzwań społeczno-gospodarczych, z jakimi mierzy się współczesna Polska. W ostatnich latach zjawisko starzejącego się społeczeństwa, spadku dzietności i pogłębiającej się samotności zaczęło mieć coraz bardziej wymierny wpływ na systemy edukacji, ochrony zdrowia, rynku pracy i finansów publicznych.

Coraz mniej dzieci, coraz więcej seniorów.
🚻 Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że liczba urodzeń w Polsce w 2024 roku osiągnęła najniższy poziom od zakończenia II wojny światowej. W wielu szkołach publicznych klasy liczą dziś po kilkanaście osób, a w mniejszych miejscowościach samorządy stają przed decyzjami o łączeniu oddziałów lub całkowitej likwidacji placówek.
🚻 Z drugiej strony, stale rośnie liczba osób w wieku emerytalnym. Domy opieki i oddziały szpitalne są przepełnione, co przekłada się na coraz większe obciążenie dla systemu ochrony zdrowia oraz dla systemu emerytalnego. Obecni podatnicy ponoszą coraz większy koszt finansowania świadczeń społecznych i zdrowotnych – składki ZUS, które płacą osoby pracujące, nierzadko przekraczają 1700–1800 zł miesięcznie.

Problemy społeczne i wyzwania kulturowe.
🚻 Do zjawisk stricte demograficznych dochodzą także problemy o charakterze społecznym i kulturowym. Rosnąca liczba młodych dorosłych deklaruje samotność jako dominujący problem. Wpływ mają na to między innymi trudności w nawiązywaniu trwałych relacji, niepewność ekonomiczna oraz zmieniające się wzorce społeczne i role płciowe.
🚻 Coraz częściej wskazuje się także na brak pozytywnych wzorców dla młodych mężczyzn i kobiet. Nierównowaga w poziomie wykształcenia między płciami (według danych Eurostatu kobiety częściej kończą studia wyższe) prowadzi do zjawiska „niedopasowania społecznego”, co może wpływać na obniżenie wskaźników zawierania małżeństw i zakładania rodzin.

Systemowe konsekwencje i polityka publiczna.
🚻 Obecny model finansowania systemu emerytalnego oparty jest na solidarności międzypokoleniowej. W praktyce oznacza to, że obecne pokolenie pracujących finansuje świadczenia dla emerytów. W obliczu ujemnego przyrostu naturalnego i starzenia się społeczeństwa model ten może w najbliższych dekadach okazać się niewydolny – wskazują ekonomiści i demografowie.
🚻 Dodatkowym wyzwaniem są problemy mieszkaniowe – nie tylko związane z dostępnością, ale i z wysokimi kosztami kredytów hipotecznych oraz niestabilnością warunków na rynku najmu. W ocenie ekspertów z Fundacji Kisiela potrzebna jest szeroka debata publiczna i praca u podstaw, której celem byłaby rekonstrukcja polityki rodzinnej, edukacyjnej i mieszkaniowej.

Inicjatywy eksperckie i potrzeba szerszej debaty.
🚻 W ramach działań Fundacja Kisiela powołano think tank, który identyfikuje i systematyzuje kluczowe zagrożenia związane z sytuacją demograficzną Polski. Zespół prowadzi analizy, które mają posłużyć jako podstawa do opracowania kompleksowej strategii demograficznej.
🚻 Jak wskazują eksperci, skuteczne przeciwdziałanie negatywnym trendom wymaga nie tylko zmiany w politykach państwowych, ale również szeroko zakrojonej edukacji społecznej i wzmacniania odpowiedzialności obywatelskiej.

Czy jesteśmy gotowi na odpowiedź?
🚻 Zasadnicze pytanie, jakie pojawia się w kontekście powyższych analiz, brzmi: czy jako społeczeństwo jesteśmy gotowi na uczciwe zmierzenie się z konsekwencjami wieloletnich zaniedbań i życia „na kredyt”? Czy jesteśmy w stanie wziąć odpowiedzialność – zarówno indywidualnie, jak i instytucjonalnie – za przyszłość, która już dziś wystawia nam rachunek?

👉 Autor tekstu: Piotr Sterkowski.

ℹ️ Jeśli uważasz, że to co robimy ma sens, to możesz wspierać codzienne działania Fundacja Twoje VETO na kilka sposobów – szczegóły w menu WSPARCIE.