Pułapka na OLX! Jak prawie padłam ofiarą cyberprzestępców?

PODZIEL SIĘ INFORMACJĄ

Chciałabym podzielić się z Wami historią i doświadczeniem, które spadło na mnie i syna zupełnie niespodziewanie – jak grom z jasnego nieba. Był piątek późnym wieczorem, spokojny i zwyczajny. Nic nie zapowiadało, że w ciągu kilku minut zetkniemy się z realnym zagrożeniem ze strony internetowych oszustów i możemy stracić wszystkie nasze pieniądze…

Mój syn, szczęśliwy i podekscytowany, przyszedł do mnie z informacją, że udało mu się sprzedać swoją konsolę na OLX w bardzo dobrej cenie. Wystarczyło tylko „sfinalizować transakcję”, ale mając z tym problem poprosił mnie o pomoc. Brzmiało to całkiem zwyczajnie, więc bez większych podejrzeń poszłam do jego pokoju i mieliśmy dokonać tego na jego komputerze. Całego procesu sprzedażowego jednak nie znałam, gdyż on sam wszystko przeprowadzał, ma 18 lat i pierwszy raz dokonywał sprzedaży na tej platformie, a ja też nigdy tam nie sprzedawałam, więc nie miałam doświadczenia jak to wszystko działa.

Szybko pojawił się problem – syn nie pamiętał swoich loginów i nie mógł dokończyć procesu, więc ustaliliśmy, że wezmę to na siebie a potem mu przeleję te pieniądze. Jednak zdziwił mnie fakt, dlaczego ja mam się gdzieś na swoje konto logować, gdy ktoś przelewa mi środki, po prostu sama wchodzę w aplikacji na swoje konto i sprawdzam a nie, że muszę się gdzieś logować. Syn zapewniał, że tak to na OLX wygląda i tak trzeba. I to właśnie był początek całej pułapki. Na ekranie pojawiły się kolejne komunikaty: żądanie podania loginu, hasła a potem kodu weryfikacyjnego. Niby nic dziwnego, przecież banki często wymagają dodatkowych potwierdzeń. A jednak po fakcie coś mnie zastanowiło…

Chwilę później na ekranie wyświetliło się białe okno z informacją: „UWAGA! Prosimy poczekać na połączenie z pracownikiem naszej firmy dla uzupełnienia informacji o godzinie oraz dniu wizyty kuriera. Dziękujemy”. Wtedy w naszej głowie zapaliła się czerwona lampka. Syn powiedział: „Mamo, wrzucę to zdjęcie do czatu GPT”. Wrzucił… Okazało się, że jest to typowe oszustwo i czat wyświetlił całą listę ostrzeżeń oraz to, co należy zrobić.

Nie czekaliśmy ani chwili. Zadzwoniliśmy z telefonu syna na infolinię banku, gdzie zablokowano mój i syna dostęp do kont i zabezpieczono środki. Potem zadzwoniłam również ze swojego numeru bo tak poinstruował mnie pan na infolinii, aby upewnić się, że blokada jest skuteczna i że złodzieje nie będą mogli wypłacić naszych pieniędzy.

Podczas rozmowy, pracownik infolinii dokładnie wyjaśnił, jak działają oszuści: podszywają się pod kupujących, proszą o e-maile, wysyłają link do fałszywego serwisu, a następnie nakłaniają do podania loginów i kodów weryfikacyjnych. Po takich komunikatach z rzekomym błędem, mogą rzeczywiście zadzwonić i uwiarygodnić się, że są pracownikami banku czy platformy OLX i poprosić o kod weryfikacyjny, który będzie miał przyjść. Wszystko wygląda bardzo wiarygodnie, zwłaszcza dla osób, które robią to pierwszy raz, nie znają procedur sprzedażowych, czy chcą szybko i bez problemu zakończyć sprzedaż. Dopiero podczas rozmowy z pracownikiem infolinii dowiedziałam się, że kupujący poprosił syna o adres e-mail i dalsze instrukcje syn wykonywał poprzez link wysłany na jego e-mail.

Gdy syn ponownie wszedł na ten czat na OLX z kupującym, pisało już, że e-mail nie istnieje, więc albo konto zostało usunięte, albo zablokowane przez platformę OLX. Odezwało się do syna 4 kupujących, wszyscy z nich okazali się oszustami, żaden „normalny” użytkownik OLX do niego nie napisał.

Dlatego postanowiliśmy dokonać kolejnej próby wystawienia konsoli i podyskutowania z „oszustami” bo jak nie trudno się domyślić i tym razem zgłosili się z chęcią zakupu „oszuści”.

Czy OLX jest coś w stanie zrobić z tymi „oszustami”, którzy zakładają fikcyjne konta i dokonują rozbojów w sieci, na ich platformie?

Czy Polska Policja jest w stanie wyłapywać takich internetowych złodziei żerujących na niewiedzy użytkowników serwisu?

Jak zauważyliśmy, to jest niestety plaga złodziei na tym portalu. Jak ich skutecznie wyłapać?

Na drugi dzień zaczęłam robić prywatne „dochodzenie”… Poprosiłam syna, aby pokazał mi swoją skrzynkę mailową gdzie przyszły te maile od „kupujących” oszustów, tylko dwóm podał swojego maila. Na pierwszy rzut oka pisze, że nazwa nadawcy jest jako OLX, aleeee jak zobaczymy na adres mailowy to już odkryjemy cuda. Jako nazwa różne cyferki i literki wygenerowane automatycznie a po @ ma być domena i tu niespodzianka, jeden „kupujący” miał maila założonego na domenie indyjskiej (.in) a drugi na japońskiej (.jp), prawdziwy mail od OLX byłby @olx.pl

Więc jak w tym momencie namierzyć takiego złodzieja?

Co ciekawe, indyjska domena założona była na zoho mail, a potem wgłębiając się dalej, sama mogłabym założyć tam maila bo filmiki instruktażowe są na przykład na YouTube.

Ostatecznie jak już wspomniałam udało się zabezpieczyć kradzież. Konta zostały zablokowane, a na poniedziałek umówiono nas na wizytę w oddziale banku, aby odblokować dostęp i nadać nowe loginy i hasła. Podczas wizyty w oddziale banku, Pani opowiedziała nam także o innych ciekawych sztuczkach, jak działają oszuści i jak ludzie dają się na nie nabierać, łącznie z tym, że sami oszustom przelewają pieniądze bo oni tak „wiarygodnie” przedstawiają różne sytuacje, których sprawa dotyczy.

Do czasu odblokowania dostępu do kont, siłą rzeczy nie mieliśmy żadnej możliwości korzystania z naszych pieniędzy w banku. Co prawda nie jestem osobą uzależnioną od pieniądza cyfrowego, więc ten problem nie był dla mnie uciążliwy.

I tu pojawia się szersza refleksja:

Całe to zdarzenie pokazuje, jak z jednej strony trzeba być ostrożnym żeby przez swoją naiwność i cwaniactwo oszustów nie stracić swoich pieniędzy, a z drugiej strony jak ogromnym zagrożeniem jest całkowite odejście od gotówki. W momencie, gdy nasze konta zostały zablokowane w piątek wieczorem, przez cały weekend nie mieliśmy żadnego dostępu do własnych pieniędzy. Gdybyśmy na weekend planowali podróż, urlop, to zostalibyśmy całkowicie bez środków do życia – bo ani bank, ani bankowość internetowa nie były dostępne.

Dlatego warto mieć świadomość, że gotówka daje niezależność i poczucie bezpieczeństwa. W świecie, gdzie cyberprzestępczość staje się coraz bardziej wyrafinowana, rezygnacja z fizycznych pieniędzy może okazać się dla zwykłych ludzi poważnym zagrożeniem.

„Mądrość rodzi się dopiero tam, gdzie naiwność została wykorzystana.”

Największym błędem w tej całej historii było to, że mój syn podał swój adres e-mail „kupującemu”. Od tego momentu cała komunikacja i kolejne kroki odbywały się już poza platformą sprzedażową OLX, czyli na warunkach oszustów. To właśnie na tym polega ich metoda: najpierw pytają, czy produkt jest aktualny, odpowiadają, że super i potem proszą o e-mail, a następnie wysyłają link z „instrukcjami”. W rzeczywistości jest to fałszywa strona, która wyłudza dane.

Dlatego najważniejsza zasada brzmi:
Nie podawaj swojego e-maila.
Nie przechodź do kontaktu poza OLX czy inną platformę.
Nie klikaj w linki, które przychodzą spoza platformy, czyli na Twój e-mail.
Jak dostaniesz maila to sprawdź jego adres czy nie wzbudza podejrzeń a tym bardziej co jest po @ i po kropce, po kropce jest wskazany kraj z którego pochodzi adres mailowy.